ABŞ rəsmiləri qeyd ediblər ki, əgər müharibənin lap əvvəlində Rusiya sanksiyalara görə raket istehsalını kəskin azaldıbsa, 2022-ci ilin sonunda hərbi-sənaye istehsalı yenidən artmağa başlayıb.

Onlar deyirlər ki, Rusiya kəşfiyyat xidmətləri və qanadlı raketlərin əsas komponentlərini üçüncü ölkələrə qaçaqmalçılıq yolu ilə daşıyan və oradan rusiyalı müştərilərə çatdırılan agent şəbəkələri vasitəsilə ABŞ-ın ixrac nəzarətini pozub.

Rusiya həmçinin Türkiyə və Ermənistan kimi ölkələr vasitəsilə ixrac nəzarətindən yan keçməyə başlayıb ki, bu da Moskvaya kritik komponentlərdə ticarətin bərpasına kömək edib. Eyni zamanda, NYT-nin qeyd etdiyi kimi, Rusiyaya ixracını izləmək asan olan yüksək səviyyəli çiplərə deyil, müxtəlif məqsədlər üçün istifadə olunan kommersiya çiplərinə ehtiyac var.

Qərb müdafiə nazirliklərindən birində yüksək rütbəli mənbə vurğulayıb ki, müharibədən əvvəl Rusiya hərbi sənaye kompleksi ildə 100 tank istehsal edə bilirdisə, indi 200 tank istehsal edir. Digər həmsöhbətlər Rusiyanın ildə 2 milyona qədər, yəni ilkin təxmin edildiyindən iki dəfə çox artilleriya mərmisi istehsal edə biləcəyi ehtimalını irəli sürürlər.

Nəticədə Rusiya hazırda ABŞ və Aİ-dən daha çox sursat istehsal edir. Estoniya Müdafiə Nazirliyinin yüksək vəzifəli rəsmisi Kusti Salma deyir ki, Rusiya silah-sursat istehsalının həcmi Qərbdəkindən 7 dəfə çoxdur. Onun sözlərinə görə, Rusiyada mərmi istehsalının dəyəri də aşağıdır: əgər Qərb ölkəsində 155 mm-lik artilleriya mərmisi 5-6 min dollara başa gəlirsə, Rusiya buna cəmi 600 dollar xərcləyir.

Bununla belə, Rusiya müəyyən silah növlərinin çatışmazlığı ilə üzləşir, məsələn, X-55 havadan buraxılan qanadlı raketləri. Bununla belə, Qərb kəşfiyyat məlumatlarına bələd olan mənbələrə görə, Rusiya ordusunun anbarlarında indi müharibədən əvvəlkindən daha çox başqa tipli raketlər var.

Rusiyaya qaçaqmalçılıq yolu ilə daşınan raket mikroelektronikasının axınını məhdudlaşdırmaq üçün ABŞ və Aİ ixracı bloklanmaq üçün prioritetləşdiriləcək 38 müxtəlif kateqoriyalı malın siyahısını tərtib edib. ABŞ və Avropa rəsmiləri həmçinin banklarla mümkün sanksiyalar pozuntularına görə xəbərdarlıq sistemi üzərində işləyirlər.

Öz növbəsində Pentaqon Ukraynanı daha çox hava hücumundan müdafiə sistemləri ilə təmin etməyə çalışır, lakin Ukrayna rəsmilərinin fikrincə, onların sayı hələ də ölkə səmasını bağlamaq üçün kifayət etmir. Buna görə də Ukrayna Silahlı Qüvvələri raket hücumlarından qorunmaq üçün obyektlərin seçimini etməlidir.

NYT mənbələri qorxur ki, Rusiyada raket istehsalının artması Ukrayna əhalisi üçün qaranlıq və soyuq qış demək olacaq. 2022–2023-ci illərin qış aylarında Rusiya qoşunları qəsdən enerji infrastrukturuna kütləvi raket zərbələri endirib, nəticədə Ukraynada işıq və istilik kəsilib.

Nizami Bağırov