Maraqlıdır ki, əgər belə bir qərar olacaqsa məktəb, bağça, yoxsa universitetlər onlayn təhsilə keçəcək? Distant təhsilin hansı təhsiq oacaqlarında tətbiqi məqsədəuyğun olardı?

Təhsil eksperti Kamran Əsədov BAKU.WS-ə bildirib ki, Bakının mərkəzində yerləşən təhsil müəssisələrinin onlayn təhsilə keçməsi məsələsi son dövrlərdə geniş müzakirə olunan mövzulardan biridir:

"Bu məsələ, xüsusilə böyük şəhərlərdəki nəqliyyat sıxlığı, hava çirklənməsi və pandemiya kimi fövqəladə vəziyyətlərdə aktual olur. Onlayn təhsilin tətbiqi ilə bağlı müzakirələrdə əsas sual, hansı təhsil müəssisələrinin və nə vaxt bu keçidi etməsinin məqsədəuyğun olmasıdır. Həmçinin, onlayn təhsilin neçə gün davam etməsi və onun uzunmüddətli təsirləri də diqqət mərkəzindədir.

Onlayn təhsilə keçid ən çox universitetlər üçün məqsədəuyğun görünür. Universitet tələbələri yetkin yaşda olduqları üçün onlayn təhsil prosesinə daha tez uyğunlaşa və məsuliyyətli şəkildə öyrənə bilərlər. Universitetlərdə onlayn təhsil sistemi, həm də praktiki olaraq daha asan tətbiq edilə bilər. Mühazirə dərslərinin onlayn platformalar vasitəsilə keçirilməsi, tələbələrin zamandan və məkandan asılı olmayaraq təhsil almaq imkanını təmin edir. Əlavə olaraq, universitetlər üçün onlayn təhsil, tələbələrin praktiki təlimlər və laboratoriya dərsləri üçün daha çox vaxt ayıra bilməsi baxımından da faydalı ola bilər. Buna görə, Bakının mərkəzində yerləşən universitetlərdə dərslərin onlayn formata keçməsi, xüsusilə qış aylarında və ya şəhərdə hərəkətliliyin yüksək olduğu dövrlərdə effektiv ola bilər. Onlayn təhsil dövrünün isə iki-üç həftə kimi nisbətən qısa müddətli olması, tələbələrin motivasiyasını qorumaq və praktiki məşğələlərə davamlı olaraq qayıtmaları üçün vacibdir".

K.Əsədov əlavə edib ki, məktəblər üçün isə onlayn təhsil məsələsi daha mürəkkəbdir: "Orta təhsil müəssisələrində, xüsusilə ibtidai siniflərdə onlayn təhsil, şagirdlərin sosial bacarıqlarını və dərsə qarşı marağını azaltmaq riski daşıyır. İbtidai sinif şagirdləri üçün sosial mühitdə öyrənmə çox vacibdir, çünki bu yaşda şagirdlər yalnız bilik deyil, həm də sosial davranış qaydalarını, ünsiyyət bacarıqlarını və qrup işini öyrənirlər. Buna görə, ibtidai sinif şagirdlərinin onlayn təhsilə keçməsi məhdud çərçivədə və müvəqqəti tədbir olaraq görülməlidir. Məsələn, qışın ağır keçdiyi və ya şəhərdə ciddi nəqliyyat problemlərinin yaşandığı dövrlərdə iki həftəlik onlayn təhsil tətbiq oluna bilər. Bu müddət uşaqların sosial əlaqələrini tam itirmədən, valideynlər üçün də müvəqqəti rahatlıq təmin edəcək bir tədbir ola bilər.

Orta və yuxarı siniflərdə isə onlayn təhsil daha geniş tətbiq edilə bilər. Bu yaş qruplarındakı şagirdlər, texnologiyadan istifadə edərək öyrənmə bacarıqlarını inkişaf etdirmişdir və onlayn təhsilə daha tez uyğunlaşa bilirlər. Mərkəzi Bakıda yerləşən məktəblərdə nəqliyyat sıxlığının azalması və təhlükəsizlik tədbirləri baxımından bu addım faydalı ola bilər. Ancaq bu daimi deyil, ehtiyac yarandıqda tətbiq olunmalıdır. Məsələn, şəhərdə hərəkət məhdudiyyətləri və ya hava şəraiti səbəbindən yaranan çətinliklərdə üç-dörd həftəlik onlayn təhsil dövrü nəzərdə tutula bilər. Bu həm müəllimlərin, həm də şagirdlərin onlayn təhsilin üstünlüklərindən yararlanmasına imkan verəcək, eyni zamanda məktəb mühitinə dönüşü çətinləşdirməyəcəkdir".

Ekspert sonda qeyd edib ki, bağçalar üçün isə onlayn təhsil məsələsi olduqca çətindir və effektiv sayıla bilməz: "Bağça yaşında olan uşaqların öyrənmə prosesi tamamilə sosial mühitə, oyunlara və təcrübələrə əsaslanır. Onlayn təhsil bu yaş qrupu üçün ənənəvi tədrisin əvəzini verməz. Bağça yaşında olan uşaqlar üçün onlayn təhsil yalnız məhdud çərçivədə, məsələn, valideynlər üçün evdə məşğələlər təqdim etmək, kiçik qruplarla qısa müddətli virtual görüşlər təşkil etmək üçün istifadə oluna bilər. Lakin bağçaların ümumi olaraq onlayn formata keçməsi uşaq inkişafı baxımından uyğun deyil.

Nəticə olaraq, Bakının mərkəzində yerləşən təhsil müəssisələrinin onlayn təhsilə keçməsi məsələsi müxtəlif yaş qruplarına və təhsil səviyyələrinə görə fərqli yanaşmalar tələb edir. Universitetlər və yuxarı siniflər üçün bu addım qış aylarında və ya xüsusi vəziyyətlərdə iki-üç həftəlik dövrlərlə tətbiq oluna bilər. Orta və ibtidai siniflərdə isə qısa müddətli onlayn təhsil ehtiyac yarandıqda nəzərdə tutula bilər. Bağçalar üçün isə bu yanaşma yalnız əlavə dəstək kimi görülməlidir. Onlayn təhsilin tətbiqi zamanı balanslı yanaşma və hər bir yaş qrupunun ehtiyaclarının nəzərə alınması, bu prosesin uğurla həyata keçirilməsində əsas rol oynayacaq".