Yer mantiyasına 1268 metr dərinlikdə rekord həcmdə qazaraq, alimlərə planetin dərin geologiyasına nəzər salmaq və bəlkə də həyatın mənşəyi haqqında məlumat əldə etmək üçün qeyri-adi imkan yaradılıb. Quyu Atlantik okeanının dibi boyunca yerləşən Orta Atlantik silsiləsinin vulkanik aktiv ərazisində qazılıb.

Qaynarinfo xəbər verir ki, mantiya Yer qabığı ilə nüvə arasında yerləşən Yerin ən qalın təbəqəsidir. Mantiya adətən, yer qabığından çox mil aşağıda yerləşsə də, Orta Atlantik silsiləsi qırağından keçir və tektonik pəncərə vasitəsilə əlçatmaz təbəqəni tədqiq etmək üçün bir fürsət təmin edir.

Okean qazma gəmisi "JOIDES Resolution"dan istifadə edən komanda mantiya süxurunun demək olar ki, davamlı nümunəsini təmin edən 1268 metr uzunluğunda silindr əldə edə bilib.

"Science" jurnalında dərc olunan yeni araşdırmada beynəlxalq tədqiqatçılar qrupu misli görünməmiş bir nümunənin ilk tapıntılarını təfərrüatlandırıb.

Kardiff Universitetinin Yer və Ətraf Mühit Elmləri Məktəbindən tədqiqat müəllifi professor Yohan Lissenberq verdiyi açıqlamada deyib: "Tədqiqatımız mantiyanın tərkibini tədqiq etməklə, atılan süxurların mineralogiyasını, eləcə də onların kimyəvi tərkibini sənədləşdirməklə başlayır".

Onun sözlərinə görə, bu nəticələr onların gözləntilərindən fərqlənir:

"Süxurlar piroksen mineralında çox aşağıdır və qayalarda maqnezium çox yüksəkdir, hər ikisi də düşündüyümüzdən çox yüksək səviyyədə ərimənin nəticəsidir. Biz gəmçinin ərimənin mantiyadan keçdiyi kanalları da kəşf etdik, beləliklə, maqmanın əmələ gəlib Yer səthinə doğru hərəkət etdikdən sonra taleyini izləyə bilərik".

Tədqiqatçıların fikrincə, bu, vulkanları daha yaxşı anlamağa kömək edə bilər, çünki mantiya əriməsi səthdə vulkanik fəaliyyətə kömək edir.

Bəlkə də ən maraqlısı, əsas nümunə Yerdəki həyatın mənşəyinə işıq sala bilər. Əsas nümunə mantiya süxurlarında bol mineral olan olivin və dəniz suyunun qarşılıqlı təsiri haqqında erkən məlumat verir. Bu qarşılıqlı təsirlər hidrogen və bildiyimiz kimi həyatı təmin etmək üçün vacib olan digər molekulları yaradan kimyəvi reaksiyalar şəlaləsini başladıb.

Ekspedisiyanın rəhbərlərindən biri olan Vuds Hole Okeanoqrafiya İnstitutunun geologiya və geofizika üzrə tədqiqatçısı Dr. Susan Q. Lanq izah edib:"Erkən Yerdə mövcud olan süxurlar, bu gün qitələrimizi təşkil edən daha çox yayılmış süxurlardan daha çox bu ekspedisiya zamanı çıxardığımız süxurlara bənzəyir".

Bu, insanlar tərəfindən indiyə qədər qazılmış ən dərin çuxur deyil. Bu şərəf SG-3 adlı Kola ultradərin quyusunun bir hissəsinə məxsusdur. Sovet alimləri 1980-ci illərin sonlarında Rusiyanın şimal-qərbində, Norveçin şimalı ilə sərhədə yaxın yerdə 12263 metr dərinliyə çatan quyu qazıb. Son araşdırmadan fərqli olaraq, SSRİ-nin qazdığı quyu qabığın qalınlığına görə heç vaxt Yerin mantiyasına çatmayıb.

Aydın