Qaynarinfo "Reuters"ə istinadla xəbər verir ki, bunu Filippin prezidenti Ferdinand Markos cümə günü bildirib ki, Filippin, ABŞ və Yaponiya arasında əməkdaşlıq sazişi Cənubi Çin dənizində və regionda dinamikanı dəyişəcək, lakin burada Çin hədəf deyil.

Markos prezident Co Bayden və Yaponiyanın baş naziri Fumio Kişida ilə xalqların ilk üçtərəfli sammitində görüşdükdən bir gün sonra Vaşinqtonda keçirilən mətbuat konfransında "Mən üçtərəfli razılaşmanın son dərəcə əhəmiyyətli olduğunu düşünürəm", - deyib.

"Bu, regionda, Asiyada ASEAN-da, Cənubi Çin dənizi ətrafında gördüyümüz dinamikanı, vəziyyəti dəyişəcək", - Markos Cənub-Şərqi Asiya Millətləri Assosiasiyasına istinad edərək deyib.

Üç lider Çin və digər ölkələr arasında müxtəlif dəniz mübahisələri ilə illik 3 trilyon dollardan çox gəmi ticarəti üçün kanal olan Cənubi Çin dənizində Çinin "təhlükəli və aqressiv davranışı" ilə bağlı "ciddi narahatlıqlarını" ifadə ediblər.

Markos bir daha sammitin "heç bir ölkəyə qarşı olmadığını", diqqətin Manila, Vaşinqton və Tokio arasında iqtisadi və təhlükəsizlik əlaqələrinin dərinləşdirilməsinə yönəldildiyini söyləyib.

Daimi Arbitraj Məhkəməsinin 2016-cı ildə verdiyi qərara baxmayaraq, Pekinin geniş iddialarının heç bir hüquqi əsası olmadığı qənaətinə gəlsə də, Çin Cənubi Çin dənizinin demək olar ki, hamısına iddia edir.

Filippin və Çin gəmiləri son bir ayda su şırnaqlarının istifadəsi və qızğın şifahi mübadilələr daxil olmaqla bir sıra münaqişələr yaşayıblar.

Pekin cümə axşamı Manilanın ölkədəki səfirini və Yaponiya səfirliyinin bir rəsmisini XİN-in Çinə qarşı "mənfi şərhlər" kimi təsvir etdiyi şeyə qarşı çıxmağa çağırıb.

Dərinləşən Çin-Filippin mübahisəsi ABŞ-ın Filippin bazalarına çıxışının genişləndirilməsi də daxil olmaqla, Markosun rəhbərliyi altında ABŞ-la, eləcə də Manila ilə qarşılıqlı qoşun paktı imzalaması gözlənilən Yaponiya ilə təhlükəsizlik əlaqələrinin artması ilə üst-üstə düşür.

Bayden Konqresdən Filippin bazalarında infrastruktur layihələri üçün əlavə 128 milyon dollar istəyib.

Markos həmçinin sammitdən sonrakı 5-10 il ərzində təxminən 100 milyard dollarlıq mümkün investisiya müqavilələrinin reallaşacağına əminliyini ifadə edib.

Vaşinqtonda olarkən, Markos müdafiə naziri Lloyd Ostin ilə də görüşüb. Nazir onu ABŞ-ın davamlı dəstəyinə əmin edib.

"Bütün bu əməkdaşlıq kollektiv təhlükəsizliyimiz və regionda davamlı rifahımız üçün çox vacibdir", - Ostin Baydenin güclü müdafiə öhdəliyini təkrarlayaraq deyib.

Alpər