Kolumbiya hökuməti milyardlarla dollar dəyərində yükün olduğu güman edilən 1708-ci ildə qəzaya uğramış San Xose qalyonundan əşyaları çıxarmağa çalışacağını açıqlayıb.

Qaynarinfo xəbər verir ki, bu barədə "The Guardian" yazıb.

300 illik qalıq həm arxeoloji, həm də iqtisadi xəzinə olduğu üçün mübahisələrə səbəb olub. Kolumbiyanın mədəniyyət naziri Xuan David Korrea ilk cəhdlərin Karib dənizindəki okean şəraitindən asılı olaraq gələn ilin aprel və may ayları arasında ediləcəyini deyib. Korrea bunun elmi ekspedisiya olacağını bildirib.

"Bunlar xəzinə deyil, arxeoloji xarabalıqlardır. Bu, bizim üçün sualtı arxeoloji tədqiqatların önündə gedən ölkə olmaq üçün bir fürsətdir", deyə Korrea prezident Qustavo Petro ilə görüşdən sonra qeyd edib.

Gəminin keçmiş İspaniya müstəmləkəsindən 11 milyon qızıl və gümüş sikkə, zümrüd və digər qiymətli yük daşıdığı güman edilir ki, bu yük aşkar edilərsə, dəyəri milyardlarla dollar ola bilər.

Korreanın sözlərinə görə, qəzadan robot və ya sualtı gəmi ilə çıxarılan material analiz üçün döyüş gəmisinə gətiriləcək. Nəticələrə əsasən, ikinci cəhd planlaşdırıla bilər.

San Xose qalyonu 300 ildən çox əvvəl Britaniya gəmiləri ilə döyüşdə batıb. 2015-ci ildə aşkar edilib, lakin hüquqi və diplomatik mübahisələr yaranıb. 2018-ci ildə Kolumbiya hökuməti xəzinəyə də iddialı olan özəl firma ilə mübahisələrə görə gəmini qaldırmaq planlarından imtina edib.

Sualtı mədəni irsi qoruyan ekspert qurumu olan UNESCO Kolumbiyaya məktub göndərərək, xəzinələrin tarixi dəyərinə görə deyil, satışa qaytarılmasının "əhəmiyyətli irsin geri qaytarıla bilməyəcək qədər itirilməsinə səbəb olacağından" narahatlığını ifadə edib.

"Kolumbiyanın mədəni irsinin kommersiya məqsədli istismarına icazə verilməsi ən yaxşı elmi standartlara və beynəlxalq etik prinsiplərə, xüsusən də UNESCO-nun Sualtı Mədəni İrs Konvensiyasında təsbit edilənlərə ziddir", deyə məktubda bildirilir.

Kolumbiya BMT-nin Dəniz Hüququ Konvensiyasını imzalamayıb, bu konvensiya onu beynəlxalq standartlara tabe edəcək və ondan UNESCO-nu qəza ilə bağlı planları barədə məlumatlandırmağı tələb edəcək.

Gəminin dəqiq yeri dövlət sirridir. O Karib dənizində, Kartagenanın cənubunda, Kolumbiyanın Baru yarımadası yaxınlığında bir yerdə batıb. Gəmi ABŞ, Kolumbiya və İspaniyada batmış xəzinənin hüquqlarının kimə məxsus olması ilə bağlı hüquqi mübarizənin mövzusu olub.

Üç göyərtəli San Xosenin 45 metr uzunluğunda, 14 metr enində olduğu və 64 silahla silahlandığı bildirilir.

Kolumbiya bildirib ki, kəşfiyyatçılar yaxşı vəziyyətdə olan bürünc toplar, həmçinin keramika və çini vazalar, şəxsi silahlar tapıblar. Tədqiqatçılar deyirlər ki, silahların xüsusiyyətləri bu USS San Xosenin qəzaya uğradığına heç bir şübhə yeri qoymur.

Aydın